موکوزیت دهانی
تعریف
موکوزیت دهانی ناشی از اشعه شایع‌ترین عارضه جانبی با پرتودرمانی سرطان سر و گردن می‌باشد.
اتیولوژی
به عنوان عوارض جانبی پرتو درمانی مطرح می‌گردد.
موکوزیت دهانی
علائم اصلی کلینیکی
موکوزیت دهانی ناشی از اشعه معمولاً در طی هفته دوم پرتودرمانی ظاهر می‌شود.
- اریتم و ادم مخاط دهان اولین علائمی هستند که در پایان هفته اول رادیوتراپی مشاهده می‌شوند.
- اروژن و زخم پوشیده با غشاء کاذب حاصل از اگزودای سفید رنگ در طی هفته دوم به وجود می‌آید.
- احساس سوزش، درد، از بین رفتن حس چشایی و خشکی دهان شایع هستند.
- ضایعات در طول دوره درمان و تا چند هفته پس از آن نیز باقی می‌مانند.
تشخیص
تشخیص براساس تاریخچه بیماری و علائم بالینی آن می‌باشد.
تشخیص افتراقی
- موکوزیت ناشی از شیمی درمانی
- بیماری پیوند علیه میزبان GVHD
- اریتم مولتی فرم
- لیکن پلان اروزیو
- پمفیگوئید سیکاتریکال
- پمفیگوئید بولوز
- پمفیگوس
- استوماتیت هرپسی
- لوسمی
- استوماتیت آلرژیک
موکوزیت دهانی
برای مشاهده انواع بیماری های دهان به بخش بیماری های دهان،فک و صورت مراجعه کنید.
درمان
راهنمای اصلی
- درمان عفونت قبل از پرتو درمانی و رعایت بهداشت کامل دهان قبل از اشعه درمانی بسیار مهم هستند. درمان دندان‌ها و بافت پریودونتال باید قبل از درمان سرطان صورت گیرد.
- پرهیز از مصرف دخانیات و الکل به بیماران توصیه شود.
- اگر موکوزیت دهانی شدید باشد، توقف پرتو درمانی ضروری است.
- شدت موکوزیت دهانی وابسته به وسعت و میزان اشعه دریافتی است.
- موکوزیت‌های خفیف ممکن است ۴-۲ هفته پس از توقف پرتو درمانی، از بین بروند.
درمان‌های پیشنهادی
درمان موضعی
- بی‌حسی موضعی (لیدوکائین ویسکوز) پماد کورتیکوستروئید موضعی در اورابیس یا پماد تاکرولیموس و لوزانژ ضد میکروبی با تاثیر محدود کاربرد دارد.
- جهت پیشگیری از موکوزیت ناشی از اشعه هم چنین دهانشویه بنزیدامین ۱۵/۰% به کار برده می‌شود.
- کاربرد دهانشویه موضعی با GM-CSF و سوکرالفیت موفقیت آمیز نبوده است.
درمان سیستمیک
- کورتیکوستروئیدهای سیستمیک با دوز پایین مثل پردنیزون ۲۰-۱۵ میلی‌گرم در روز و به مدت ۳-۲ هفته بسیار موثرند و به علائم و نشانه‌های موکوزیت دهانی به طور قابل ملاحظه‌ای پایان می‌دهند. دوز بالای ویتامین ب ـ کمپلکس به همراه کورتیکوستروئید نیز مفید می‌باشد.
- مکمل خوراکی سولفات روی در کاهش شدت موکوزیت دهانی مفید است.
- اخیراً آمیفوستین به عنوان محافظ در درمان سرطان سر و گردن به وسیله اشعه که منجر به موکوزیت و اختلال عملکرد غدد بزاقی می‌گردد، مورد مصرف قرار می‌گیرد.
برای شروع روند درمانی این بیماری با مطب دندانپزشکی دکتر اوصیاء تماس بگیرید.
موکوزیت دهانی
