موکوزیت دهانی

تعریف

موکوزیت دهانی ناشی از اشعه شایع‌ترین عارضه جانبی با پرتودرمانی سرطان سر و گردن می‌باشد.

اتیولوژی

به عنوان عوارض جانبی پرتو درمانی مطرح می‌گردد.

 

علائم اصلی کلینیکی

موکوزیت دهانی ناشی از اشعه معمولاً در طی هفته دوم پرتودرمانی ظاهر می‌شود.

• اریتم و ادم مخاط دهان اولین علائمی هستند که در پایان هفته اول رادیوتراپی مشاهده می‌شوند.
• اروژن و زخم پوشیده با غشاء کاذب حاصل از اگزودای سفید رنگ در طی هفته دوم به وجود می‌آید.
• احساس سوزش، درد، از بین رفتن حس چشایی و خشکی دهان شایع هستند.
• ضایعات در طول دوره درمان و تا چند هفته پس از آن نیز باقی می‌مانند.

تشخیص

تشخیص براساس تاریخچه بیماری و علائم بالینی آن می‌باشد.

تشخیص افتراقی

• موکوزیت ناشی از شیمی درمانی
• بیماری پیوند علیه میزبان GVHD
• اریتم مولتی فرم
• لیکن پلان اروزیو
• پمفیگوئید سیکاتریکال
• پمفیگوئید بولوز
• پمفیگوس
• استوماتیت هرپسی
• لوسمی
• استوماتیت آلرژیک

برای مشاهده انواع بیماری های دهان به بخش بیماری های دهان،فک و صورت مراجعه کنید.

درمان

راهنمای اصلی

• درمان عفونت قبل از پرتو درمانی و رعایت بهداشت کامل دهان قبل از اشعه درمانی بسیار مهم هستند. درمان دندان‌ها و بافت پریودونتال باید قبل از درمان سرطان صورت گیرد.
• پرهیز از مصرف دخانیات و الکل به بیماران توصیه شود.
• اگر موکوزیت دهانی شدید باشد، توقف پرتو درمانی ضروری است.
• شدت موکوزیت دهانی وابسته به وسعت و میزان اشعه دریافتی است.
• موکوزیت‌های خفیف ممکن است  ۴-۲ هفته پس از توقف پرتو درمانی، از بین بروند.

درمان‌های پیشنهادی

درمان موضعی

• بی‌حسی موضعی (لیدوکائین ویسکوز) پماد کورتیکوستروئید موضعی در اورابیس یا پماد تاکرولیموس و لوزانژ ضد میکروبی با تاثیر محدود کاربرد دارد.
• جهت پیشگیری از موکوزیت ناشی از اشعه هم چنین دهانشویه بنزیدامین ۱۵/۰% به کار برده می‌شود.
• کاربرد دهان‌شویه موضعی با GM-CSF و سوکرالفیت موفقیت آمیز نبوده است.

درمان سیستمیک

• کورتیکوستروئیدهای سیستمیک با دوز پایین مثل پردنیزون ۲۰-۱۵ میلی‌گرم در روز و به مدت ۳-۲ هفته بسیار موثرند و به علائم و نشانه‌های موکوزیت دهانی به طور قابل ملاحظه‌ای پایان می‌دهند. دوز بالای ویتامین ب ـ کمپلکس به همراه کورتیکوستروئید نیز مفید می‌باشد.
• مکمل خوراکی سولفات روی در کاهش شدت موکوزیت دهانی مفید است.
• اخیراً آمیفوستین به عنوان محافظ در درمان سرطان سر و گردن به وسیله اشعه که منجر به موکوزیت و اختلال عملکرد غدد بزاقی می‌گردد، مورد مصرف قرار می‌گیرد.

برای شروع روند درمانی این بیماری با مطب دندانپزشکی دکتر اوصیاء تماس بگیرید.

برای مشاهده انواع بیماری های دهان به بخش بیماری های دهان،فک و صورت مراجعه کنید.