سرطان دهان چیست؟
سرطان دهان ترم وسیعی است که شامل تشخیص های بدخیمی متفاوت بافت های دهان است. با این که کنترل و پیش آگاهی بین انواع و مراحل سرطان دهان متفاوت است، اما همیشه بر زندگی بیمار تاثیر دارد. سرطان و درمان آن ممکن است بر کیفیت زندگی فرد از زمان تشخیص تا پایان درمان تاثیر گذار باشد.
انواع سرطان دهان
سرطان دهان یکی از شش بدخیمی شایع در آسیا است. شایعترین فرم آن، کارسینوم سلول سنگفرشی (SCC) میباشد. سایر بدخیمی های حفره دهان شامل تومورهای غدد بزاقی، گره های لنفاوی، استخوان و بافت نرم است.
۹۵% موارد SCC در بیماران مسن تر از ۴۰ سال رخ می دهد.محل اصلی بروز ضایعات ، لب پایین، حاشیه های طرفی زبان و قاعده زبان و کف دهان می باشد. لثه، سطح پشتی زبان، کام از نواحی با شیوع درگیری کمترند.
تومور بدخیم غدد بزاقی در غدد تحت فکی، زیر زبانی و غدد بزاقی فرعی شایع ترند.
دلایل ابتلا به سرطان دهان
بروز سرطان دهان وابسته به سن میباشد. تنباکو و الکل فاکتورهای شناخته شده افزایش ریسک ابتلا به سرطان دهان میباشند. تحقیقات نشان داده اند که تا ۸۰% بیماران مبتلا به سرطان دهان سیگاری بوده اند. تمام اشکال الکل در اتیولوژی این بیماری دخالت دارند. اثرات ترکیبی سیگار و الکل، اثر سینرژیک در ایجاد آن دارند.
HPV نیز به عنوان ریسک فاکتور برای کارسینوم های اوروفارنکس میباشد ولی به عنوان عامل اتیولوژیک برای سرطان دهان شناخته نمیشود.
فاکتورهای تغذیه ای مانند استفاده از میوه و سبزیجات به علت وجود ویتامین های C و E و مصرف ویتامین A با کاهش ریسک سرطان دهان در ارتباط است.
نشانه ها و علائم سرطان دهان
ضایعات سرطانی در حفره دهان به اشکال مختلف ممکن است بروز کنند. این ضایعات ممکن است به شکل یک پلاک سفید یکنواخت یا پلاک سفید با دانه های قرمز در سطح، پلاک قرمز، توده برجسته با سطح سالم یا سطحی زخمی،برجستگی گل کلمی شکل، زخم منفرد که برای بیشتر از دو هفته در دهان باقی مانده و با حاشیه ای برجسته همراه است دیده شود. وجود این شکل از ضایعات به خصوص در نواحی پر خطر لب پایین، کف دهان و سطوح کناری زبان، حتما باید مورد توجه و بررسی قرار گیرند.متاسفانه این ضایعات ممکن است در مراحل اولیه کاملا بدون علامت و درد باشند و فرد مبتلا جهت درمان سریع مراجعه ننماید.
متاسفانه اغلب بیماران پس از گسترش و پیشرفت بیماری شناسایی می شوند.وجود توده در دهان یا گردن، اختلال در بلع و بلع دردناک، گوش درد ، محدودیت حرکتی، خونریزی دهان، توده های گردنی و از دست دادن وزن با پیشرفت بیماری اتفاق می افتد.از دست دادن حس خصوصا هنگامی که یکطرفه است نشان دهنده درگیری عصب میباشد.
انتشار لنفاتیک کارسینومای دهانی سبب درگیری گره های لنفاوی در همان سمت تومور اولیه میشود . گره های لنفاوی مرتبط با سرطان بزرگ شده و قوام سفت و سختی دارند و با پیشرفت ضایعه ثابت و بدون حرکت میشوند.
نحوه تشخیص بیماری توسط دندان پزشک
تاریخچه، معاینه کامل سر و گردن و داخل دهان الزامی است. و تست قطعی تشخیصی بیوپسی میباشد. روشهای کمک کننده به معاینات کلینیکی دهان شامل : تصویر برداری مانند سیتی اسکن هسته ای، MRI و اولتراسونوگرافی است که میتواند شواهدی از درگیری استخوان یا گسترش برخی ضایعات بافت نرم را نشان دهد و همچنین رنگ آمیزی بافتهای زنده با تولوئیدن بلو به عنوان یک روش کمکی در بررسی ضایعات بدخیم دهانی میباشد ولی به هیچ عنوان نمی تواند جایگزین نمونه برداری از بافت باشد.
درمان سرطان دهان چیست؟
هدف اصلی از درمان، بهبود بیمار مبتلا به سرطان است. درمان انتخابی بستگی به عوامل متعددی مانند: انواع سلول و درجه تمایز سلول ها، محل و اندازه ضایعه، درگیری غدد لنفاوی، درگیری موضعی استخوان، حضور متاستاز، توانایی حفظ عملکرد دهانی-حلقی شامل تکلم ، بلع و زیبایی دارد.
جراحی و رادیو تراپی در معالجه سرطان دهان کاربرد دارند. شیمی درمانی به عنوان روشهای درمانی اصولی جراحی و رادیو تراپی مورد استفاده قرار میگیرد و به عنوان درمان استاندارد برای کنترل بیماری پیشرفته کمک کننده است.
سخن پایانی
موثرترین عامل در بهبود و درمان سرطان دهان همانند دیگر سرطان ها، تشخیص به موقع و شروع درمان صحیح و سریع آن است. بدون شک مراجعه به پزشک متخصص و عالم به حوزه سرطان دهان قدمی الزامی برای بهبود این بیماری است. کلینیک دندانپزشکی دکتر اوصیا با داشتن کادری با تجربه و متخصص در حوزه سرطان دهان بهترین گزینه برای تشخیص، بهبود و درمان صحیح این بیماری است. همواره می توانید جهت کسب اطلاعات دیگر با ما تماس بگیرید.
منابع خارجی برای اطلاعات بیشتر